Vegetatie in de Natuurtuin

De ontwerpers van de Natuurtuin hebben geprobeerd milieus te creëren ten behoeve van de voorziene vegetatietypen. Het verhaal van de verschillende landschapjes in en rond Zoetermeer vereiste ook dat er veen van elders moest worden aangevoerd. Afgezien van de houtige (inheemse) begroeiing werd er vooral van uitgegaan dat de bijpassende kruidachtige soorten ‘vanzelf’ zouden komen. Dat dat in de praktijk wel eens lang kon duren werd er niet bij verteld. Vooral in jaren direct na de aanleg is ‘de natuur’ met heel wat handjes geholpen. Zo liet de gemeente hooi van de landschappentuin uit het Haagse Zuiderpark aanrukken en zijn er heel wat zakjes met zaad van inheemse soorten in de tuin uitgestrooid. Soms ook kwamen bezorgde bezoekers met zaad van planten uit hun eigen tuin of werden er zelfs gewoon planten met kluit en al aangeplant. Veel van dit soort spontane plantacties leverde weinig tot niets op. Het zaad kiemde vaak niet of pas na jaren en wel succesvolle introducties verdwenen vaak na een aantal jaren vanzelf weer van het toneel. Het resultaat van al deze inspanning is een uniek soortenmengsel dat zich via natuurlijke selectie binnen de randvoorwaarden van het gevoerde beheer in bijna 40 jaar tijd heeft ontwikkeld. Vooral in de jaren 90 is dit unieke soortenmengsel regelmatig ingezet om elders in Zoetermeer geschikt geachte plekken te enten met soorten uit dit mengsel. De meeste soorten hebben zich echter op eigen kracht over de rest van het park en bermgroen in en om de stad kunnen verspreiden. 

In de bijna 40 jaar dat de Natuurtuin bestaat is de wereld ingrijpend veranderd. Was de Natuurtuin in de jaren 80 van de vorige eeuw nog een van de gemeentelijke groene paradepaardjes, langzamerhand werd de tuin steeds meer ervaren als kostenpost waarop bezuinigd kon worden. Het gevolg daarvan was dat essentieel beheerwerk, vooral in de houtige begroeiingsvakken achterwege bleef. Snelgroeiende boomsoorten als wilgen, elzen en essen zijn volwassen geworden en domineren nu de tuin. De kleinschalige, genuanceerde milieuverschillen waar de tuin ooit zo rijk aan was zijn voor een deel vervaagd.  Daar kwam nog bij dat gepland snoeiwerk soms afgeblazen moest worden vanwege de grote weerstand die dat opriep bij omwonenden en de groep vrijwilligers die jarenlang het gidswerk voor haar rekening nam. Natuurliefhebbers hebben maar zelden begrip voor een kettingzaag wat het creëren van draagvlak voor het noodzakelijk beheer er niet gemakkelijker op maakt.

Een uitgebreid overzicht van de planten die in de Natuurtuin worden aangetroffen vindt u in het rapport Plantengroei in de Natuurtuin, Inventarisatie 2015, van Johan Vos en Cees Los en in een recente inventarisatie van de polder.

Andere groepen organismen in de Natuurtuin

De onbetwistbare expert op het gebied van de fauna in de Natuurtuin is Arno van Berge Henegouwen. Hij is bioloog en was werkzaam in verschillende musea. Op zijn website www.wildewijdewereld.nl vindt u een speciale pagina gewijd aan de fauna in de Natuurtuin.

• Slakken

Op zaterdag 15 november 2016 heeft de Nederlandse Malacologische Vereniging (www.spirula.nl) de Natuurtuin van Zoetermeer geïnventariseerd op de daar voorkomende land en zoetwater weekdieren (mollusken).
De huidige stand van zaken is 21 soorten landslakken waaronder 4 naaktslakken en 26 soorten zoetwatermollusken waaronder 4 soorten bivalven (tweekleppigen).
Dus in totaal leven er in ieder geval 47 verschillende soorten mollusken in de Natuurtuin. Zie het verslag van de inventarisatie op 15 oktober 2016

• Hommels

Vanaf 2019 worden er om de twee weken hommeltellingen uitgevoerd (en incidenteel bijentellingen). De rapporten van 2019 en 2020 zijn te vinden bij de Publicaties.

• Paddenstoelen

Gewoonlijk eenmaal per jaar inventariseert de Nederlandse Mycologische Vereniging paddenstoelen in de Natuurtuin. Het rapport van 2020 is te vinden bij de Publicaties.